อาจารย์ฉลอง แขวงอินทร์ รองอธิการบดี  ได้นำคณะทำงานด้านการจัดการพลังงานและสิ่งแวดล้อม คณะอนุกรรมการดำเนินงานเพื่อการปรับปรุงและพัฒนา ด้านการจัดการพลังงานและสิ่งแวดล้อม ทูตพลังงาน รุ่นที่ 1 จากทุกหน่วยงานของมหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ รวมทั้งบุคลากรจากศูนย์บรรณสารสนเทศ จำนวน 80 คน ได้เข้าเยี่ยมชม ศึกษาดูงาน อาคารประหยัดพลังงาน “ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ” ของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เมื่อวันอังคารที่ 31 ตุลาคม 2560 เวลา 09.00-12.00น. โดยคุณณัฎฐศักดิ์ วาณิชย์เจริญ ผู้บริหาร สสส. และคณะฯ ได้ให้การต้อนรับและรับฟังบรรยายสรุปเกี่ยวกับอาคารประหยัดพลังงาน (ตึกเขียว) เป็นอาคารที่สวยงามและประหยัดพลังงานและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ได้รับรางวัลระดับแพลทินัม (Platinum) จากหน่วยงานรับรองมาตรฐานด้านสิ่งแวดล้อมระดับโลก (LEED) หรือ Leadership in Energy and Environmental Design ในประเภทการออกแบบอาคารใหม่ และเป็นอาคารหนึ่งเดียวในประเทศไทยที่ได้รับรางวัลสูงสุดนี้

คณะทำงานด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม ศูนย์บรรณสารสนเทศ

การศึกษาดูงานที่ “ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ” ทำให้ได้ทราบถึง เกณฑ์การประเมินมาตรฐานอาคารเขียว LEED Green Building Rating Systems พิจารณา ดังนี้
1) ผังบริเวณและภูมิทัศน์ ตั้งอยู่กับสวนสาธารณะและจัดภูมิทัศน์โดยรอบให้เป็นพื้นที่สีเขียว หลังคาของอาคารออกแบบให้เป็นสวนหลังคา (Green Roof)

2) ประสิทธิภาพการใช้น้ำ ภายในศูนย์การเรียนรู้สุขภาวะมีการออกแบบระบบการจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ ได้แก่ การใช้สุขภัณฑ์ประหยัดน้ำ ระบบบำบัดน้ำเสีย และระบบนำน้ำกลับมาใช้ใหม่ โดยใช้ระบบรดน้ำต้นไม้แบบน้ำหยด ภายในอาคารและบริเวณสวนโดยรอบ

3) การใช้พลังงานและบรรยากาศ ภายในอาคาร ได้ติดตั้งโปรแกรมคอมพิวเตอร์จำลองการใช้พลังงานของอาคารอ้างอิงที่มีลักษณะเหมือนกับอาคารที่กำลังออกแบบ และมีการกำหนดเปลือกอาคาร ระบบแสงสว่าง และระบบปรับอากาศให้เป็นไปตามมาตรฐาน ASHRAE 90.1 2007 (Energy Standards for Buildings except Low-Rise Residential Buildings) ซึ่งเป็นมาตรฐานการออกแบบพลังงานสำหรับอาคาร  โดยสมาคมวิศวกรรมปรับอากาศแห่งสหรัฐอเมริกา  อาคารศูนย์เรียนรู้สุขภาวะสามารถลดการใช้พลังงานลงได้ร้อยละ 30      อาคารแห่งนี้ยังได้ติดตั้งระบบผลิตพลังงานไฟฟ้าทดแทนจากแผงโซลาร์เซลล์บริเวณดาดฟ้าของอาคาร

4) วัสดุและการก่อสร้าง  ได้มีการวางแผนตั้งแต่การใช้วัสดุก่อสร้าง โดยเลือกใช้วัสดุที่มีพลังงานสะสมในวัสดุต่ำ (Low-Em-bodied Energy) เพื่อลดการใช้พลังงานและมลภาวะจากการขนส่ง นอกจากนั้น มีการคัดแยกขยะจากการก่อสร้าง  วัสดุที่ผลิตในท้องถิ่น วัสดุทางการเกษตร วัสดุที่สามารถย่อยสลายได้ นำกลับมาใช้ใหม่ได้  เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

5) คุณภาพสภาวะแวดล้อมในอาคาร โดยการเลือกใช้วัสดุก่อสร้างที่มีการปล่อยสารไอระเหยต่ำ ซึ่งส่งผลเสียต่อสุขภาพ นอกจากนั้นยังมีการติดตั้งเครื่องตรวจวัดความเข้มข้นของก๊าซคาร์บอนไดออกไซค์  การออกแบบให้มีแสงธรรมชาติเข้ามาในอาคาร ช่วยลดปริมาณการใช้ไฟฟ้า โดยการใช้ท่อนำแสง

6) นวัตกรรมเขียว ภายในอาคารศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ มีการออกแบบให้เป็นพื้นที่ส่งเสริมความรู้ด้านอาคารเขียว เพื่อเป็นข้อมูลและเป็นสถานที่ดูงานสำหรับนักเรียน นักศึกษา และบุคคลทั่วไปที่สนใจ นอกจากนี้ ยังมีการจัดทำหนังสือและเว็บไซต์ นำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับอาคารประหยัดพลังงาน

7) การให้ความสำคัญแก่ภูมิภาค อาคารศูนย์เรียนรู้สุขภาพภาวะ ออกแบบโดยคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมโดยรอบ ซึ่ง LEED กำหนดให้มีคะแนนพิเศษเพิ่มเติมด้วย

การรับรอง LEED-NC จาก USGBC

อาคาร “ศูนย์การเรียนรู้สุขภาวะ” ตั้งอยู่บริเวณใจกลางเมือง สามารถเดินทางได้สะดวกโดยรถไฟฟ้า รถประจำทาง และรถบริการสาธารณะ เพื่อลดการใช้รถยนต์ส่วนตัว มีพื้นที่ใช้สอย 6 ชั้น ประกอบด้วย ชั้นใต้ดิน ภายในอาคารยังมีพื้นที่สำหรับจอดรถจักรยาน ซึ่งเป็นการส่งเสริมให้ประหยัดพลังงาน ช่วยลดมลพิษทางสิ่งแวดล้อม  การออกแบบอาคารแห่งนี้ มีจุดมุ่งหมายในการสร้างสภาพแวดล้อมทั้งภายในและภายนอกอาคาร เพื่อสร้างเสริมสุขภาวะของคนไทย จากทางเข้าหลัก สู่พื้นที่ต้อนรับบริเวณชั้น 1 ในบริเวณโถงกลาง ซึ่งออกแบบให้เป็นพื้นที่โล่ง โปร่ง สบาย ด้วยการประยุกต์ภูมิปัญญาในการสร้างเรือนไทย สร้างความเชื่อมต่อระหว่างพื้นที่ภายในโถงกลางกับลานสาละ ซึ่งเป็นพื้นที่กิจกรรม และสวนสาธารณะภายนอกอาคาร ทำให้ลมธรรมชาติไหลเวียนเข้ามาในอาคาร และมีแสงธรรมชาติส่องสว่างอย่างทั่วถึงตลอดวัน  ช่องเปิดโล่งนี้เชื่อมถึงกันตั้งแต่ชั้นที่ 1 ถึงชั้นดาดฟ้า เป็นจุดที่สามารถเห็นความเคลื่อนไหวของผู้คนในแต่ละชั้น  อาคารแห่งนี้ไม่มีการติดตั้งลิฟต์ (ยกเว้นลิฟต์สำหรับคนพิการและลิฟต์บรรทุกของ) เพื่อสนับสนุนได้ผู้ใช้อาคารใช้บันไดขึ้น-ลง นอกจากช่วยประหยัดพลังงานแล้ว ผู้ใช้อาคารยังได้ออกกำลังกาย บันไดที่ใหญ่สามารถใช้เป็นที่พบปะ พูดคุย ทักทายกัน เป็นการสร้างวัฒนธรรมองค์กรในเรื่องของความกระฉับกระเฉง คล่องแคล่ว ว่องไว และสนใจสุขภาพอย่างแท้จริง

บริเวณด้านในอาคาร

ภายในอาคาร ตกแต่งด้วยวัสดุและพื้นผิวที่เป็นธรรมชาติ ให้ความรู้สึกอบอุ่น อ่อนโยนต่อผู้ใช้งาน วัสดุที่ใช้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น โต๊ะ  มุมพักผ่อน ที่นั่งเล่น โดยการเลือกใช้วัสดุปูพื้น สี กาว พรม เฟอร์นิเจอร์ หรือไม้สังเคราะห์ ที่มีการปลดปล่อยสารอินทรีย์ไอระเหยต่ำ รวมทั้งวัสดุที่มีพลังงานสะสมในวัสดุต่ำ เช่น ไม้อัดจากเศษวัสดุธรรมชาติ การตกแต่งด้วยแกนกระดาษ ไม้ไผ่ และเลือกใช้วัสดุก่อสร้างที่มาจากแหล่งทรัพยากรและแหล่งผลิตในประเทศ

วัสดุจากธรรมชาติ

พื้นที่ภายในอาคารยังช่วยสนับสนุนให้เกิดการสร้างสุขภาวะที่ดีด้วยวิถีสีเขียว เช่น การเป็นสำนักงานไร้กระดาษ รณรงค์ให้ประหยัดพลังงาน การขี่จักรยาน การคัดแยกขยะ การปลูกผักไว้บริโภคเอง อาศรมสุขภาวะซึ่งเป็นพื้นที่แห่งการภาวนา เจริญสมาธิ ห้องออกกำลังกายและนันทนาการ เพื่อการผ่อนคลายทั้งกาย-ใจ ห้องเด็กเล็กสำหรับดูแลบุตรของพนักงาน สำหรับชั้นที่ 6 ซึ่งเป็นชั้นบนสุดเป็นพื้นที่พักผ่อน และการเรียนรู้ มีแปลงผักสาธิต พื้นที่สวนช่วยลดความร้อนเข้าสู่อาคารผ่านทางหลังคา และช่วยลดภาวะเกาะความร้อนเมือง (ความร้อนที่มีจากคอนกรีตและวัสดุที่ใช้ในการก่อสร้างอาคาร การช่วยลดภาวะเกาะความร้อน ทำได้หลายวิธี เช่น ปลูกต้นไม้ การทำสวนบนดาดฟ้า) แหล่งเรียนรู้และบริการข้อมูลข่าวสารด้านสุขภาวะ เพื่อเป็นศูนย์กลางในการขับเคลื่อนและพัฒนาระบบเรียนรู้สุขภาพในระดับสากล  โดยมีการรวบรวมข้อมูลความรู้ นวัตกรรม บทเรียน ประสบการณ์จากการทำงานที่ผ่านมา เพื่อถ่ายทอดสู่ภาคีเครือข่ายและประชาชน  และยังมีจุดประสงค์ให้เป็นพื้นที่สร้างแรงบันดาลใจและตอบสนองต่อผู้ใช้บริการหลากหลาย เช่น นักเรียน นักศึกษา และบุคคลทั่วไป

แปลงปลูกผักสาธิต

สามารถเข้ามาเรียนรู้ เยี่ยมชมภายใต้อาคารที่ได้รับการออกแบบให้เป็นอาคารประหยัดพลังงาน เพื่อให้เป็นอาคารเขียวต้นแบบ สำหรับบุคคลทั่วไป โทรศัพท์ 0 2343 1500 วันอังคาร-วันศุกร์ เวลา 09.00-18.00 น. วันเสาร์-วันอาทิตย์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์ เวลา 10.00-18.00 น. (ปิดบริการทุกวันจันทร์ เทศกาลสงกรานต์และปีใหม่) ติดตามข่าวสารอัพเดตและรายละเอียดของกิจกรรม ได้ที่ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) หรือผ่านทางสื่อออนไลน์ www.facebook.com/thaihealthcenter และ www.thaihealthcenter.org.

รายการอ้างอิง

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). คู่มือเรียนรู้ ดูชม ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ. 2556.