ผู้เขียนได้เข้าฟังการบรรยาย เรื่อง บทบาทของบรรณารักษ์และการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ : ประสบการณ์จากการวิจัย โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นฤตย์  นิ่มสมบุญ สาขาวิชาบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์  ในงานสัมมนาทางวิชาการเรื่อง I-School and data science : knowledge and experience from  South Korea  วันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 08.30-16.00 น. ณ ห้องกิจกรรม ชั้น 2 หอสมุดป๋วย อึ๊งภากรณ์  มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิตสรุปความได้โดยสังเขป ดังนี้

การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ คือ การศึกษา และค้นคว้าสารสนเทศอย่างเป็นระบบแล้วนำมาสังเคราะห์ เพื่อประกอบการตัดสินใจเลือกวิธีการที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดและนำไปใช้ในการปฏิบัติจริง โดยต้องเป็นสารสนเทศที่น่าเชื่อถือได้ มีมาตรฐาน โดยการกำหนดเกณฑ์การคัดเลือก ที่มีการตกลงกันไว้ก่อน มีการกำหนดวิธีการสืบค้นที่แม่นยำ เที่ยงตรง และเชื่อถือได้ ดังนั้น การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ จึงมีหลักเกณฑ์ ดังนี้

1. กำหนดปัญหา
2. รวบรวมข้อมูล
3. ประเมินคุณภาพ
4. การสังเคราะห์
5. การแปลผล

บรรณารักษ์มีส่วนในการช่วยนักวิจัยในการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ บรรณารักษ์มีหลายบทบาท ตั้งแต่การเป็นผู้แนะนำฐานข้อมูลที่มีประโยชน์ต่อการสืบค้นข้อมูล บรรณารักษ์ในฐานะเป็นผู้ร่วมวิจัย ในฐานะเป็นที่ปรึกษา ในฐานะเป็นผู้ให้การศึกษา

Database Selection การพิจารณาคัดเลือกฐานข้อมูลในการสืบค้น เช่น

1. EBSCOhost
2. Proquest
3. CiteSeerx
4. ฐานข้อมูลงานวิจัยไทย (https://www.researchgateway.in.th/)
5. Google scholar
6. Books
7. Journal articles
8. Google สืบค้นฐานข้อมูลหน่วยงานรัฐบาลและองค์กรเอกชนทั้งในและต่างประเทศ เป็นต้น
   

Librarian as co-researcher (บรรณารักษ์ในฐานะเป็นผู้ร่วมวิจัย)

มีงานวิจัยรองรับว่า การทำงานกับบรรณารักษ์สามารถเพิ่มคุณภาพในการสืบค้น โดยเฉพาะเมื่อบรรณารักษ์มีความรู้เกี่ยวกับการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ เพราะบรรณารักษ์เชี่ยวชาญด้านกระบวนการกำหนดคำสำคัญและกำหนดหัวเรื่อง

Librarian as  consultant (บรรณารักษ์ในฐานะเป็นที่ปรึกษา)

1.ให้ข้อมูลหรือแนะนำนักวิจัย ถึงมาตรฐานกระบวนการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ เช่น IOM, PRISMA, Cochrance
2. ช่วยนักวิจัยในการค้นหาฐานข้อมูลที่มีความหลากหลาย
3. ช่วยจัดการเรื่องการอ้างอิงที่ซ้ำซ้อนกัน
4. จัดหาคู่มือเบื้องต้นในการคัดกรองข้อมูล
5. ช่วยนักวิจัยในการจัดหาเอกสารหรือข้อมูล โดยรวมเรื่องขั้นตอนหรือกระบวนการแบบ PRISMA การอ้างอิงและกลวิธีในการสืบค้น เป็นต้น
6. ช่วยแนะแนวทางในการเขียนผลงานตีพิมพ์

Librarian as educator (บรรณารักษ์ในฐานะผู้ให้ความรู้/ผู้ให้การศึกษา)

โดยการจัดหาหรือให้วิธีการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบให้กับผู้ใช้หรือนักวิจัย บนเว็บไซต์ควรมีข้อมูลเกี่ยวกับการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ มีเครื่องมือหรือ template ในการสืบค้นตามแบบ PICO หรือ PRISMA  เพื่อเป็นตัวช่วยให้ผู้ใช้ เป็นต้น ตัวอย่างเว็บไซต์ของการให้การศึกษาผู้ใช้ของมหาวิทยาลัยต่างประเทศ

New York University Library 

New York University Library

The University of Texas : Health Science Center of Houston

University of Texas : Health Science Center at Houston

Cornell University Library

Cornell University Library

ความท้าทาย / โอกาส / ประโยชน์ ที่บรรณารักษ์จะได้รับจากการมีส่วนร่วมกับการทบทวนวรรณกรรม

1. ได้รับการยอมรับในฐานะที่เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการสืบค้นและจัดการข้อมูล
2. ได้พัฒนาทักษะในวิชาชีพ
3. ส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างผู้ใช้ห้องสมุด/ กลุ่มวิจัยและห้องสมุด
4. เพิ่มความตระหนักในคุณค่าของห้องสมุดในการสนับสนุนการวิจัย แก่สถาบันโดยเฉพาะสถาบันที่มีพันธกิจด้านการวิจัย

วิทยากรเสนอแนะว่า เว็บไซต์ของห้องสมุดในประเทศไทย ควรจะมีข้อมูลหรือการให้ความรู้เกี่ยวกับการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ ซึ่งจะมีส่วนช่วยให้อาจารย์ นักวิจัยและนักศึกษาในการทำวิจัย หรือวิทยานิพนธ์ได้เป็นอย่างดี