วันขึ้น 8 ค่ำเดือน 12 เป็นเทศกาลล่าปา（腊八节）จีนเป็นประเทศเกษตรกรรม ฉะนั้นธรรมเนียมและประเพณีต่าง ๆ จึงเกียวกับเกษตรกรรมทั้งสิ้น ความเป็นอยู่ของชาวนาก็ขึ้นอยู่กับคราดไถในฤดูใบไม้ผลิ หว่านดำในฤดูร้อน เก็บเกี่ยวในฤดูใบไม้ร่วง และเก็บเข้ายุ้งฉางในฤดูหนาว ใน 4 ฤดูจะมีงานมากในฤดูใบไม้ผลิถึงฤดูใบไม้ร่วง ในฤดูหนาวก็จะว่าง ฉะนั้นเมื่อเก็บเกี่ยวแล้ว ก็จะเตรียมไหว้เทวดาฟ้าดินและบรรพบุรุษ เพิ่อขอให้บรรพบุรุษปกป้องรักษา และฟ้าดินประทานโชคลาภ ทำให้อากาศดีฝนตกต้องตามฤดูกาล ในสมัยโบราณก่อนที่จะทำการเซ่นไหว้ก็จะต้องไปล่าสัตว์มาเป็นเครื่องสังเวย จึงเรียกเดือน 12 ว่าเดือนล่า（腊）ซึ่งหมายถึงเดือนแห่งการล่าสัตว์ และพิธีบวงสรวงเทพเจ้าในเดือน 12 ก็คือการล่าสัตว์มาเซ่นไหว้ การเซ่นไหว้เทพเจ้านั้นมีอยู่ 8 องค์ ดังนั้ นจึงเรียกว่า “ล่าปา” คำว่า “ปา” ในที่นี้หมายความว่า 8
ยังมีตำนานเล่าขานกันว่า “ล่าปา” นั้นเป็นการระลึกถึงพระพุทธเจ้าตรัสรู้ในวันขึ้น 8 ค่ำเดือน 12 นับตั้งแต่พุทธศาสนาได้เผยแพร่เข้ามาในประเทศจีน การไหว้ฟ้าดินหรือไหว้พระนั้นก็มีความหมายเดียวกัน ในเดือน 12 นั้นยังมีประเพณีต้ม ”โจ๊กล่าปา” และธรรมเนียมเก็บกักตุนเนื้อสัตว์หลังการเก็บเกี่ยวในฤดูหนาว ชาวบ้านต่างก็เอาผลผลิตเช่น ธัญพืชและถั่วนานาชนิดมาหุงต้มด้วยกัน เรียกว่า “โจ๊กล่าปา” “โจ๊กล่าปา” นั้นมีประโยชน์บำรุงร่างกาย หลังจากเซ่นไหว้และรับประทานแล้ว เนื้อสัตว์ส่วนที่เหลือยังมีอีกมากมาย ก็นำมาเคล้าเกลือตากแห้งเก็บไว้เป็นเสบียงต่อไป
ประเพณีการรับประทาน “โจ๊กล่าปา” เกิดในสมัยราชวงศ์ซ่ง เมื่อ 1000 ปีก่อน และ ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นสูงสุดในราชวงศ์ชิง เมื่อถึงเช้าตรู่วันขึ้น 8 ค่ำเดือน 12 จะต้องมีการทำข้าวต้ม 5 รสที่นำของมงคล 7 อย่างปรุงรวมกัน วิธีการทำ “โจ๊กล่าปา” มีสูตรแตกต่างกันไปตามท้องถิ่น แต่โดยทั่วไปแล้ว ข้าวเป็นส่วนประกอบหลัก และยังมีการผสมผลไม้แห้ง ธัญพืช และถั่วลงไปด้วยหลายชนิด ในค่ำคืนวันขึ้น 7 ค่ำเดือน 12 แต่ละครอบครัวจะเตรียมล้างข้าวสาร พุทราแห้ง องุ่นแห้ง ธัญพืชต่าง ๆ รอถึงเที่ยงคืนแล้วนำส่วนผสมทั้งหมดมาต้มรวมกันแล้วต้มด้วยไฟอ่อนข้ามคืน ถึงเช้าตรู่ของวันใหม่จึงถีอว่าทำเสร็จเรียบร้อย
รายการอ้างอิง
中國民俗傳統節日 : 佳節年年. 蘇佩吟選編. 曼谷 : 八音出版社, 2001.
ความเป็นมาและประเพณีในวันล่าปา. สืบค้นจาก http: // thai.cri.cn/247/2016/01/18/228s239065.htm.
